تحقیق کامل درباره زلزله و زلزله در ایران

(۳۹ صفحه آماده پرینت و ارائه)

فهرست مطالب:

•  مقدمه                                                                                                 
•    دوران زلزله خیزی ایران ( ۵ دوره )                                                            
•  پیش بینی زلزله                                                                                       
•   منشاء و علل زمین لرزه                                                                           
•   احتمال خطر زلزله
  
•  مختصری در باره ی طبیعت و مشخصات زلزله                                           
•   آشنایی با چند مورد از زلزله های رخ داده در ایران                                        
•   فهرستی از موسساتی که در زمینه ی لرزه نگاری در ایران فعالیت می کنند
  
•  چگونه می توان بوسیله ی زلزله نگار زلزله را پیش بینی کرد                            
•  فعالیت های جاری برای بهینه سازی قدرت تفکیک لرزه ای
  
•   آسیب دیدگان زلزله چه کسانی هستند ؟                                                  
•     مقولات بنیادی بازسازی پس از فاجعه
  
•    شیوه های آموزش همگانی برای مقابله با خطرات زلزله
  
•     نقش آموزش در کاهش صدمات ناشی از زلزله                                          
•    آشنایی با اصطلاحات جغرافیایی به کار گرفته شده در تحقیق                       
•    منابع و ماخذ
  

مقدمه

زلزله یکی از مخاطرات طبیعی می باشد که امروزه به طور چشمگیری موردتوجه جوامع وملل قرار گرفته است . و در زمره ی آنها کشورهایی که در مناطق نزدیکتری به کانونهای زمین لرزه ای قرار دارند در خطر بیشتری هستند ، از جمله کشور عزیزمان ایران .

تاریخچه زلزله ای ایران به خوبی نشان می دهد که هیچ نقطه ای از ایران را نمی توان در مقابل زلزله مصون فرض کرد وقوع زلزله هایی مانند رودبار ،منجیل ،زرند، وبم ما را به واکنش بیشتری وا می دارد که به طور جدی وعلمی باید در مقابل این معضل عظیم به مبارزه برخیزیم حال اینکه : ۱- وضع زلزله در ایران چگونه است ؟۲- چه اقداماتی باید در مقابل آن انجام دهیم ؟ موضوعاتی است که در این تحقیق معطوف نظر ماست . و ما بعنوان افرادی از این جامعه می کوشیم تا در حد توان هم بر معلومات خود بیفزاییم وهم دوستان خود را با زلزله بیشتر آشنا کنیم واز روشهای پیشگیری صدمات زلزله  بیشتر اطلاعات کسب نماییم .

به امید آنکه در پایان این تحقیق موفق بوده ووظیفه اجتماعی خود را در این مورد  به خوبی انجام داده باشیم .

دوران زلزله خیزی در ایران ( پنج دوره  ) :

به طور کلی دوره های مختلف زلزله خیزی در ایران را به ۵ دوره مختلف تقسیم می کنند که شامل :

۱- دوره فرمانروایی  خلفا (۶۲۲تا ۱۲۵۸م) :

این دوره را می توان به گونه ای دقیق تر دوره اولیه اسلامی نامید که از نخستین سال عصر اسلامی تا چپاول بغداد توسط مغولان در سال ۱۲۵۸ را دربر میگیرد . ویژگی بر جسته  این دوره دراز که به آن یک پارچگی می بخشد این واقعیت است که ایران وعراق بخشی از یک امپراطوری یگانه بوده اند ، گو اینکه دراواخر این دوره یگانگی، پنداری بیش نبود . ازآنجا که عراق مرکز این امپراطوری بود ،نزدیک به همه اطلاعات ما درباره زمین لرزه از … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

فعالیت لرزه ای در این دوران محدود به رویدادهایی است که به خراسان وری وگرگان آسیب رساندند.

۲- دوره مغولان وترکمانان (۱۲۵۸ تا ۱۵۹۸ م ) :

این دوره از یک سوبا چپاول بغداد توسط مغولان  و از سوی دیگر با انتقال پایتخت صفویان از قزوین به اصفهان ، که سر آغاز روزگار تازه ای شد ، تعریف می شود.

دلیل این بخش بندی تفاوت آشکار آن با دوره پیش از خود ،یعنی دوره فرمانروایی خلفا است .

بنیادی ترین دگرگونی آن بود که جوابی گسترده ای میان جهان عرب ،که در مصر ممالک وسوریه متمرکز بود ، و ولایتهای خاوری پیشین امپراطوری اسلامی پدید آمد .

امور ایران به طور جداگانه به عنوان تابعی از اوضاع داخلی و زیر تأخیر عواملی بیرونی مهمی از سوی خاور سر چشمه گرفت وپیش می رفت ،باز تاب این وضعیت در این واقعیت به چشم می خورد که آثار فارسی به عنوان منابع عمده اطلاعات جایگزین آثار عربی می شود . این تغییر بسیار مهم است…. نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

۳- سده های هفدهم وهجدهم میلادی :

دوره ای که انتقال پایتخت به اصفهان توسط شاه عباس سر آغاز آن بود شاهد ثبات وشکوفایی افزون تر ی در قلمرو صفویان بود ، که در نتیجه فرمانروایی شاه عباس پدید آمده بود و درجه تمرکز قدرت حکومت از آن چه که در طی سده ها وجود داشت بیشتر شده بود . در ۱۷۲۲ میلادی این آرامش نسبی به یکباره دراثر یورش افغان ها به ایران آشفت و  سده ای که به دنبال آن آمد و دوران نادر شاه رانیز در برداشت ،فرو پاشی ثبات سیاسی از جمعیت تهی شدن مناطق روستایی وبدتر شدن زندگی اقتصادی منطقه راشاهد بود. پایتخت نادر شاه مشهد بود و پس از مرگ او در ۱۷۴۷سال میلادی ایران به مناطق نفوذ جداگانه ای تقسیم شد .جانشینان اوافشاریان ، وبر آمدن افغانستان مستقل ،بیشترین تأثیر را در خاور وشمال خاور کشور داشت در حالی که پیش از گذشت یک دهه از هرج ومرج نظم تا اندازه ی زیادی در جنوب وباختر ایران به وسیله کریمخان زند که مرکز فرمانروایی اش شیراز بود ،مستقرشد،

پس از مرگ او در سال ۱۷۷۹ میلادی نبردی دراز و دامنه دار برای تصاحب قدرت میان جانشینان او و قاجار درگرفت .

قاجار ها که پایگاهشان در استانهای خزر بود سرانجام پیروز شدند و در سال ۱۷۹۴ میلادی حکومت رابدست گرفتندو تهران پایتخت جدید شد . در چنین زمینه سیاسی بود که اوج شکوفایی وسپس تنزل تدریجی موقعیت ایران در عرصه بازرگانی بین المللی وبین قاره ای جریان داشت ؛ جاده های زمینی که…نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

۴- دوران قاجاریه (۱۷۹۴ تا ۱۹۲۵ ) :

با آغاز سده نوزده بهبود مستقیم وآشکاری در حجم وکیفیت داده های لرزه ای پدید می آید وهر چه فاصله بازمان حاضر کمتر می شود این داده ها نیز کامل تر می شود . این امر عمدتاً به دلیل در دسترس قرار گرفتن منابع اطلاعاتی افزون تری است که عبارتند از گزارشهای مطبوعات فارسی ومکالمات دیپلماتیک انگلیسی ها که در زیر تا حد امکان به هر یک از آنها خواهیم  پرداخت با این همه ،انواع اسنادی که پیش از این باز شناخته شدند همچنان اطلاعات سودمند بسیاری فراهم می آورند .

زمین لرزه های ثبت شده در دوره های مختلف را می توان الگوهای نمایانی تشخیص داد .بین سال های  ۱۹۱۶ تا ۱۹۲۳ میلادی هیجده زمین لرزه از ۲۴ زمین لرزه ای که در ایران گزارش شده ، درخاور … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

۵- دوره اخیر ( از ۱۹۲۵ م تا امروزه ) :

پس از سال ۱۹۲۵ میلادی دستیابی به اطلاعات مستند ،باگذشت زمان بهبود بیشتری می یابد و ارزش خود را برای اصلاح محل رو مرکز زمین لرزه هایی که به کمک دستگاه تعیین شده است ،به ویژه تاحدود ۱۹۵۰ میلادی ،همچنان نگاه می دارد ، هنوز شمار زیادی از لرزه های شناخته شده نه درمطبوعات ثبت می شود ونه در مکالمات دیپلماتیک اما این گفته به طور کلی تنها درباره رویدادهای کوچک درست است .

از سوی دیگر بسیاری از زمین لرزه های مبهم نیز به گونه ای موفقیت آمیز باز شناخته شده است . تا حدود سال ۱۹۴۰ میلادی به گونه ای تقریباً  منظم از پرونده های اسناد استفاده کرده اند همچنین برای جستجوی اطلاعات درباره برخی رویدادهای کاوش در روزنامه ها ، به ویژه ایران واطلاعات که نخستین شماره آن در یازده ژانویه ۱۹۲۶ در آمد، شده است .

که این دسته از کتابهای ملی موجود است .در مواردی همسان به مطبوعاتی محلی نیز تا زمان حاضر مراجعه شده است . اکنون داده های مستند برای تقریباً هر جای کشور وحتی در مورد لرزه هایی …نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

پیش بینی زلزله

امروزه  زلزله شناسان در خیلی از کشورهای دنیا بدنبال روش های مطمئنی هستند که آنان راقادر به پیش بینی موقعیت ،زمان و قدرت زمین لرزه بنماید . درصورتی  که  برق ومنابع گاز راقطع نمائیم  کوره های کوچک را خاموش وفرآیندهای مختلف شیمیایی ،منفجره با آتشگیر را به موقع متوقف نموده ومردم را از ساختمان هاتخلیه کنیم .همچنین در صورت معلوم بودن  و پرویدهای برگشت زلزله ها،طراحان قادر خواهند بود تصمیم گیری کنند که برای ضرر زلزله ساختمانها و سایر سازه ها واقعاً به چه چیزی نیاز است ،و بدین وسیله به طور قابل ملاحظه ای هزینه اقدامات ضرر زلزله را کم کرده واز مقاوم نمودن بعضی سازه ها محکم خودداری کنند . با این حال ساده اندیشی خواهد بود فکر کنیم که محقق اینکه مسئله پیش بینی به طور موفقیت آمیز انجام گرفت، زلزله نموده گروه اصلی سازه ها از بین خواهد رفت در حقیقت ،تخلیه.. نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

اصولا به وسیله رصد واندازه گیری انباشت کرنشی که درشت ها قبل از شکست ناگهانی و از این رو قبل از زلزله به وجود می آید ،می توان زمان ومکان وقوع زلزله و شدت آن را پیش بینی کرد . در خیلی از مواقع ملاحظه  شده است که این روند به همراه تغییراتی در میدان های مغناطیسی ،نقاط مرجع ،وسایز عوامل می باشد که در صورت اندازه گیری قبلی ،می تواند نشانگر تجاوز کرنش سگ از حالت بحرانی در آن محل  باشد .

مدتی قبل از زلزله ( آن طوری که به وسیله زلزله شناس های شوروی در اواخر  سال های ۱۹۵۰ کشف شد .) سرعت های نسبی که با آن ها امواج S,P به ایستگاههای زلزله نگاری می رسند . ابتدا کم شده و بعداً افزایش می یابند .

مطالعات در زمینه این پدید ه نشان داده اند که تغییرات سرعت بوسیله افزایش تنش و بدنبال آن ترک خوردگی ریز و درشت ، به وقوع می پیوندند. در فاصله زمانی ما بین لحظه ای که اختلاف  در سرعت امواج s,p شروع افزایش می کند ولحظه ای که در آن زلزله اتفاق می افتد در حدود ۰% مدت زمانی است که… نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

روش کاملاً مطمئن عبارت از مطالعه تغییرات در میدان های الکتریکی ومغناطیسی در مناطق زلزله می باشد.

در ژاپن ،نقشه برداری مغناطیسی زمین از سال ۱۹۱۲ م. اجرا می شود . در طی زلزله ۲۱ دسامبر ۱۹۴۶ Nankaido تغییرات مشخصی در میدان مغناطیسی زمین مشاهده شد . مطالعه پشت در آمدهخ ها ی زمین شناسی  ، راه امیر بخشی در پیش بینی زلزله می باشد . این روش که توسط متخصصانی از تاشکند پیدا شده است ، بر این حقیقت استوار است که آنالیز  وپوتیک گازهای بی اثر و سایر مواد شیمایی داخل چاهها قبل از زمین لرزه های بزرگ، تغییر قابل ملاحظه ای            می نمایند . اعتبار این روش در طی زلزله ۱۹۶۶ تاشکند به اثبات می رسد .امروزه برای تحقق کاربرد آن سعی بیشتری انجام می شود. بر طبق نتایج تحلیل آماری انجام شده توسط S.Fedotov ،اتفاقات زلزله ای حادث در یک ناحیه در چرخه زلزله  خیزی زمانی معین قرار می گیرند . با به کار گیری این روش زلزله شناس  های روسی قادر شده اند برای منطقه Kurid-kamchutka برای ۳۰ سال آینده پیش بینی زلزله ای پیدا کنند – خوب عمل نمودن این پیش بینی … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

منشأ علل زمین لرزه ها :

I.. Mushketiv یکی از بیناینگذاران زلزله شناسی در روسیه ، در سال ۱۸۸۸ نوشت :     ( زلزله همیشه بلائی برای نوع بشر بوده و یاد آور وحشت زیادی می باشد ، و به این ملت است که بشر همیشه مستعد پذیرفتن آن هابه عنوان تنبیه آسمانی برای گناهانش بوده است ، یا آن را به  نوعی افسونگری شیطان ، یاهوس هیولالی زیر  زمینی نسبت داده است ، با وجود این درسالیان قدیم ، مردمان روشنفکر سعی کردند طبیعت زلزله ها را با مربوط کردن آن ها به سایر پدیده ها محیط اطراف توضیح دهند . اگر چه راهی که آن ها  ارائه می دادند به دور از واقعیت بود ، ولی درک این واقعیت که دستگاه حاکم بهشت وجهنم در این مورد مسئولیتی ندارد ( علیرغم اعتقاد عمومی که تا قرن نوزدهم پا بر جا بود ) کار بزرگ برجسته ای بود – جالب توجه است که یکی از اولین کسانی که زلزله رامرتبط به پروسه های  داخل زمین دانست، دانشمند بزرگ روسی (۱۷۶۵-۱۷۱۱) … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

بالاتر از همه این امر را می  توان بدین حقیقت نسبت داد که هر چند شیوه های حفاری امروز پیشرفته بوده وزمان کمی می برند ، با این حال به کارشناسان امکان برداشتی نمونه هایی از عمقی بیشتر از ۱۵ کیلومتر از داخل جسم زمین را نمی دهند . باتوجه به اینکه فاصله مابین سطح تا مرکز کره زمین در حدود ۶۳۷۰ کیلومتر می باشد ،روشن می شود که تقریبا جسم زمین ناشناخته مانده است . مسئله را می توان به طور کم وبیش رضایت بخشی به وسایل توسل به سایر روش ها ،و بالاتر ا زهمه روش ها ی ژنوفیریکی ( زمین فیز یکی ) بررسی کرد .ولی متأسفانه مادامی که تفسیر نتایج موجود اغلب متناقض می باشند ،هیچکدام از آن ها نمی توانند به سوالات مطروحه جواب قطعی بدهند . یکی از معتبرترین روش های ژنوفیزیکی ، نقشه برداری لرزه ای است ، این روش اساساً عبارت از اندازه گیری سرعت هایی است که امواج ارتجاعی با آن سرعت ها در لایه های مختلف زمین منتشر می شوند . خیلی بدیح  است که… نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

بررسی سطح زمین نشان داده است که زمین در حال حرکت می باشد ، به طوریکه بعضی قسمت های پوسته فرورفته وبعضی بالا می آیند .همچنین کشف شده است که پوسته حرکت افقی می نمایند. تمام این روند ها معمولاً به نام Diastriphism ( تحولات زمین ) یا حرکاتی تکئونیکی خوانده  می شوند ( از لغت یونانی تکتویس به معنی سازنده ) تا سال C0Eliede Beaumont . 1852 مطرح می کرد که زمین سرد شده و در نتیجه منقبض می شود . با این همه ،فریضه انقباض با پایان قرن نوزدهم به این دلیل قادر به توضیح نبوده خیلی از پدیده ها ( بخصوص ، چرا به جای اینکه حرکات تکنونیک در سر تا سر کره زمین رخ بدهند ،بطور موضعی ومحلی اتفاق می افتند )، تا اندازه زیادی فراموش گردید. M.Usow ,V Obruchev از کشوراتحاد جماهیر شوروی و W.Bacher از ایالات متحده آمریکا چیزی را که هم اکنون تحت عنوان فرضیه ضربانی نامیده می شوند. مطرح کردند که بر طبق آن زمین دایماً به نوبت منبسط ومنقبض می شود . بر طبق نظریه…  نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

وجود شبکه جهانی کمربندهایی اخیراً به وسیله مشاهده از خارج کره زمین ،تأیید شده است .

احتمال  خطرزلزله :

در صورتیکه سازه ای یا فنداسیون آن  می تواند شرایط از پیش تعیین شده معینی بدون از دست دادن بیش از اندازه ظرفیب بار بری ، پایداری ،خواص حیاتی دیگر وظیفه خود را انجام دهد گفته می شودکه سازه یا فنداسیون آن به حد کافی قابل اطمینان می باشد . کمیت هایی که توانایی مقاومت سازه در برابر بارها ، تأثیرات جوی ، یا حمله به وسیله محیط های خورنده رامشخص             می سازند، خیلی شبیه خود این فاکتورها ، آماری نمی باشند ،اگر چه…  نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

 مختصری در باره طبیع ومشخصات زلزله ها :

مطاله زلزله هاو ساختمان داخلی زمین ،زلزله شناسی ( لرزه شناسی ) خوانده می شود . واژه لرزه شناسی که از لغت یونانی (Seimsmos) به معنی زلزله گرفته شده است. برای اولین مرتبه در حدود سال ۱۸۸۹ توسط ROBENT.MALLET دانشمند و مهندس ایرلندی به کار برده شده و در روسیه به وسیله A.OLOVE (1889-1840 ) وB.Ghlitsyn وسایر دانشمندان بر جسته کمک بزرگی به این علم شد .قسمتی از زمین شناسی که به مطالعه پدیده های …نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

آشنایی با چند مورد از زلزله ای رخ داده در ایران :

از زلزله  رودبار : زلزله ۳۱ خرداد ۶۹ در استان گیلان و زنجان در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد به وقت ایران وساعت ۲۱ به وقت گرینویچ در رود بار وتوابع آن درشمال غرب زنجان وتوابع آن به مروده ی شعای ۱۰۰ کیلومتری خسارتهای مالی و جانبی به دنبال داشت ، این زلزله ۳۷۰۰۰ نفر کشته و ۱۰۰ هزار واحد ساختمانی تخریب شده و ۴۰۰۰۰۰ بی خانمان بر جا گذاشت . این منطقه ازتوان لرزه جنوبی بالایی برخوردار است ومطابق نقشه ی خطر زمین لرزه ی ایران در معرض تخریب متوسط VII قرار دارد و در ۱۰۰۰ سال اخیر ۱۶ زلزله با بزرگی بیش از ۵ اتفاق افتاده و به طور کلی تا ۹ روز پس از وقوع زلزله ۱۷ پس لرزه با بزرگی بیش از ۴ و ۳۵ مورد تا ۴ ماه پس از آن با بزرگی بیش از ۴ ثبت و گزارش شده است.

تأثیرات ناحیه ای : این زمین لرزه در تهران موجب وحشت شده و ۵ کرماین تخمین زده شد . در خانمان موجب ریزش … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

سازه های مسیر منطقه :

کارخانه سیمان ۲۰۰۰ تنی خزر در این مورد ها آسیب ندیدند و فقط خرابی در کف سازی آسیاب سیمان حدود ۵ سانتی متر وترک خوردگی کف سازی دراین محدوده است که ناشی از نشت پرشدگی زیر کف سازی است .

سد سفید رود  : این سه  از نوع تنبی پایه دار است ودارای ۲۳ پایه ودو قسمت جانبی در محل اتصال به دامنه ای جانبی می باشد و برای حداکثر شتاب زلزله ی ۲۵% طرح وبرای ۴/۰ نیز کنترل شده است و… نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

۲- فتح آباد قیر – فارص ۰ ( زلزله ۱۴ بهمن ۱۳۶۳ )

در ساعت ۲۲ دقیقه بامداد روز ۱۴ بهمن ماه ۶۳ ( ساعت ۲۰ و ۵۲ دقیقه گرینویچ روز ۲ فوریه ۱۹۸۵ ) زلزله ای با بزرگی ۶/۵ ریشتر در شهر ک  جدید الاحداث فتح آباد ۰ ۸ کیلومتری جنوب شرقی بخش قیر – فیروز آباد فارس ) رخ داد که باعث مرگ ۵ نفر مجروح شدن حدود ۸۰ نفر گردید . در اثر این زلزله تعداد زیادی از ساختمان های این شهرک خسارت دید وتعدادی به کلی تخریب شد .زلزله پس از یک پیش لرزه قوی به فاصله ۳۰ ثانیه رخ داد که موجب شد مردم هراسان …نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

بزرگی زلزله

به طور کلی این زلزله از نوع زلزله هایی با بزرگی کم ومتوسط بوده است . این زلزله ها نباید معمولاً خسارت هایی خیلی زیادی به دنبال داشته باشد مگر آن که عمق آنان خیلی کم باشد بزرگی این زلزله را ژئوفیزیک ۶/۵ گزارش کرده است .

کانون زلزله :

عمق این زلزله در گزارش های بین الملی به عنوان نرمال (یعنی حدود ۳۳ کیلومتر ) ذکر شده است لیکن با توجه به وسعت کم ناحیه آسیب دیده می توان گفت که زلزله بایدسطحی وعمق آن کمتر از ده کیلومتر باشد و تأخیر زمانی ثبت موج p عمق کمتر از ده کیلومتر را تأیید می کند .

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

زلزله ی ۱۱ اوت ۱۹۸۸ دره گرگ

از تاریخ ۱۰ خرداد ۶۴ تامرداد ۶۷ ، ۱۱ زلزله به وسیله ی مراکز بین المللی محدوده ی ۵۰×۵۰ کیلومتر مرجّع اعلام شده است وهمچنین تعداد زیادی زلزله ی کوچکتر از ۵/۴ ریشتر به وقوع پیوسته است . در ساعت ۳۰/۷ بعد از ظهر ۲۰ مرداد ۶۷ ( ساعت ۱۶ روز ۱۱۱ اوت ۸۸ ) به فاصله ی کمتر از ۵ دقیقه دو زلزله ی شدید منطقه را لرزاند و به روستاهای دره گرگ وسیاه کلاه آسیب کلی وارد کرده وهمچنین به ۴۵ روستای دیگر خسارت زیاد وارد گشت … نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

مشخصات زلزله :

نوع ساختمان ها دره ی گرگ فاقدمقاومت لازم در برابر زلزله بود به جز تعداد محدودی از ساختمان ها که با مصالح بهتری ساخته شده بودند از جمله ساختمان مخابرات با دیوار آجری وملات نسبتاً خوب وسقف تیر آهن وطاق آجری که فقط ترکهایی درگوشه ی باز شوها و ترک های مورب در دیوارهای آجری خورده بودند .همچنین ساختمان دبستان روستا نیز فقط ترک های مورب در دیوارهای آجری آن ایجاد شده بود . ساختمان فلزی کارخانه ی شیرینی پزی با قابهای فلزی سوله در اسکلت سالم مانده وفقط ترک هایی در دیوار های طول ساختمان در زیر پنجره ها بوجود آمده بود. سوابق زلزله خیزی این منطقه قابل توجه است به طوری که درسده بیستم ۵ زلزله با  بزرگی بیش از ۵ ریشتر در ناحیه به وقوع پیوسته است.

فهرستی از موسساتی که در ایران در زمینه ی زلزله  فعالیت دارند.

• موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران :موسسه ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران در خیابان کارگر شمالی و در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار ایجاد گردید .

در ابتدا این موسسه شامل دو گروه فیزیک فضا و فیزیک زمین بوده که به سال ۱۳۵۳ دوره ی فوق لیسانس ژئوفیزیک وهواشناسی هم در آن دایر شد .

زلزله شناسی یکی از بهترین  بخش های این موسسه است که مسئولیت تشخیص قدرت ومحل هر زلزله ای که در ایران به وقوع می پیوندد را دارد. بدین منظور پایگاههایی در تهران – مشهد –تبریز – باختران – شیراز وکرمان ( احداث شده اند که در حال حاضر نیز مشغول به فعالیت هستند علاوه بر آن ساختمان ۶ پایگاه جدید واقع در گنبد – ….نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

در این شرایط فقط زلزله ای بیشتر از چهار ریشتر قابل گزارش هستند که ده سال آینده تعدا د این پایگاهها به چهار برابر می رسد . خدمات این موسسه عبارتند از:

• خبر رسانی زلزله هاوانفجحار هسته ای کشورهای دیگر به مسئولین
• تهیه گزارش زلزله خیزی مناطق مورددرخواست با توجه به زلزله های گذشته
• حضور د رمناطق زلزله زده و تهیه گزارش وثبت پس از زلزله
• تحقیق در پوسته ی فلات ایران باعمق بیشتر از ۳۰ کیلومتر
• تهیه گزارش ،هانه زلزله جنوبی و ارسال آن پی گیری ایستگاههای داخلی ومراکز خارجی و دریافت متقابل گزارشهای مراکز زلزله شناسی جهان
• شبکه لرزه نگاری قم –ساوه – کرج باهفت ایستگاه لرزه سنجی سه مؤلفان واقع در جنوب غربی تهران در سال ۱۹۷۶ تأسیس شده است این شبکه به شکل دایره ای است که یک ایستگاه آن شماره ی ۱ و ۶ ایستگاه وبقیه به روی محیط دایره ای به شعاع تقریبی ۳۰ کیلومتری قرار گرفته است پایگاه ثبت داده ها لرزه ای در تهران واقع است و وقایع لرزه ای می تواند بر روی میکروفیلم و کاغذ های مخصوص ثبت شوند وهمچنین داده های فوق می تواند به صورت رقمی بر روی نوارهای مغناطیسی ضبط شوند.

شبکه لرزه نگاری ایران :

در تعیین محل یک  ایستگاه می بایست چندین شرط را مطابق بانوع ایستگاه رعایت نمود و البته این شرایط با توجه به نیازهای اساسی تحقیقات وتوسعه ی لرزه سنجی افزایش می یابند .

• دور بودن از اغتشاشات محلی از قبیل ترافیک ماشین آلات سنگینی – اثر باد بر ساختمانها و درختان و …
• قابلیت دسترسی به پایگاه از نظر پرسنل تدارکات و تعدیدی انرژی
• نصب ایستگاه بر روی سنگ کف ،ترجیحاً کریستالین و نزدیک سطح زمین .
• نصب ایستگاهها در مکانها مناسب ونواحی بسیار دشوار .

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

لذا قبل از هر گونه اقدامی می بایست ناحیه ای که قرار است ایستگاه در آنجاست گردد وتا شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی شناخته شود . در این مورد از نقشه های زمین شناسی ،جغرافیایی وغیره می توان بهره گرفت . پس از تعیین یک نقطه به عنوان پایگاه را باید مورد توجه قرار داد :

۱نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

علت بوجود آمدن زلزله معمولاً جابجایی پوسته زمین است که بر روی سطح زمین ایجاد می شود این شکست سطح زمین واصطحکاک سدها نیروی زیادی را آزاد می کند که بیشترین قسمت آن به لرزش سنگ ها وصخره ها تبدیل می شود . این لرزش ممکن است صدها مایل منتقل شود به طور یکه شدت یک زمین لرزه در تولید مثال در  اندازه گیری می شود.

هر زمین لرزه از چند نوع موج تشکیل شده است که هر کدام با سرعت متفاوت با موج دیگر بر روی سطح پوسته زمین حرکت می کنند. اولین موج ، موجهای طولی است ،دوم موجهای عرضی وسوم موج های بلند که بر روی سطح زمین حرکت می کند .موجهای بلند آهسته حرکت می کند اما شدت آن بیشتر است و بیشترین مقدار خرابی درزمین لرزه ها بدلیل وجود همین موج است . دانشمندان اسامی به نام سزموگرفا و یا لرزه  نگارها را در نقاط مختلف جهان قرار داده اند تا هر لرزشی درپوست زمین هر روز اندازه گیری شود ، زیرا که پوسته زمین هیچ گاه آرام نیست .

با بدست آوردن یک یا چندنقشه ثبت شده در لرزه نگاری به زمین شناسان کمک    می کند تا منطقه ای را که زمین لرزه در آن اتفاق افتاده بشناسد . سزموگراف از یک وزنه که بوسیله سیمی محکمی کشیده شده است …نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

فعالیت های جاری  قدرت تشکیل لرزه ای :

• برای تعیین وقت ترگسل ها و نفت گسیرها بایدتراکم نقاط کنترل لرزه ای مناطق در برگیرنده مخازن افزایش داده  شود .

۲- برای تشخیص  بسترهای کم ضخامت و ساختمانهای کوچک باید قدرت تفکیک لرزه ای افزایش داده شود.

• برای یادگیری بیشتر در مورد طبیعت سنگها بایداندازه گیری لرزه ای اضافی به انجام برسد .

در روش مرسوم لرزه نگاری زمان باز  تاب اندازه گیری می شود . علی رغم این موضوع ،روش لرزه نگاری با نقشه برداری ساختمانی ونیز مطالعه دامنه نوسانات بازتاب وتنها با استفاده از زمان باز تاب در پی جویی منابع نفتی نقش موثری داشته است.

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

آسیب دیدگان زلزله چه کسانی هستند ؟

آسیب دیدگان انسان هایی هستند که در جریان زلزله دچار سه دسته گرفتاری عمد ه می شوند .

دسته اول : درهم ریختگان سلامت روانی

دسته دوم : از دست دادن سلامت جسمانی

دسته سوم :فرو ریختن بنیادهای اساسی محیطی

تحقیقات نشان می دهد که در برابر فاجعه که از جمله زلزله معمولا آنهایی که توان مقاومت کمتری در مقابل حادثه را دارند ،فقرا  هستند یعنی این کشورهای جهان سوم هستند که بیشترین لطمه را می بینند .

مقولات بنیادی باز سازی پس از فاجعه :

مجموعه فعالیت هایی که به فاجعه ها مربوط می شوند به دو مقطع قبل وبعد تقسیم می شوند که دارای ماهیت های متفاوتی می باشند . مقطع قبل در واقع عبارتست از برنامه ریزی برای فاجعه وهدفش هم عمدتاً پیش گیری وتقلیلی خسارات و یا آمادگی جامعه در مقابل وقایع ناگهانی است .

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

از لحاظ مسکن مردم در دو سه روز اول مردم به دنبال این می گردند که به هر ترتیب ،درون اطاق ترک خورده و یا شکسته و یا با استفاده از مصالح واجزای باقیمانده از ساختمان فرو ریخته مثل درو پنجره و غیره ، و یا معمولاً به وسیله ای چادر وامثالهم برای خودشان سرپناهی تهیه کنند .پس از آن به بتدریج در دوران انتقالی واحدهای انتقالی واحدهای نیمه دائمی ساخته می شوند واین کاری است که اکنون در بم و زرند انجام داده اند .بعد از این مقطع سوم یعنی باز سازی شروع می شود که در حقیقت زمانی است که از آن به بعد زندگی به طور جدی به حالت نرمال خود بر می گردد ،حالا روی کلمه ای نرمال خیلی بحث نمی کنیم . که آیا دقیقاً مقصود وضعیت قبل از فاجعه یاوضعیت عادی تازهای است .مجموعه ی اهداف ما عمدتاً مربوط به این قسمت است وهمان طور که عنایت دارید که یکی از مهمترین مقولاتی که در باز سازی منظر است مسئله پیشگیری و تقلیل صدمه در مقابل فاجعه ای بعدی است . یعنی در برار فاجعه ضرورتاً بایدفکر کرد که چگونه می توان آسیب را تقلیل داد وبنا براین به نحوی با مقطع بر نامه ریزیهای مربوط به تقلیل اما در مورد موضوع مشارکت مردم من فکر می کنم اصلاً این اصلاح غلط است .

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

همان طور که در زلزله های مختلف می بینیم زلزله زدگان تمام همت خود را         می گذارند برای بیرون کشیدن ودفن اجساد وغیره . در جاهای دیگر نمونه های حادتری هم بوده است که برای مثال جاده بریده شده و تا یک هفته کسی به کمک آنان نرسیده است . و در این یک هفته مردم سرشان را نگذاشته اند زمین وبمیرند ،این عکس العمل رفتار عادی مردم نیست . بلکه مصیبت زدگان بلافاصله شروع به فعالیت می کنند . من مخصوصاً در زلزله ای اخیر باز این موضوع را دقیقاً پرس وجوکردم وشنیدم که افراد محلی بلافاصله شروع کرده بود ند به فعالیت وبعد از نجات نزدیکترین افراد خانواده شان به سراغ همسایه ها و فامیلهای دیگر رفته اند ، غذا را خودشان جیره بندی می کنند ،مجروحان را خودشان رسیدگی می کنند، همه کارها را خودشان انجام می دهند ،این امر خود  رفتار طبیعی مردم است ومشارکت آن ها در امور نیست . هر جا که مسئله مشارکت مردم یا اساساً در بحث های تئوری مفصلی که وجود دارد ،گرفتاری بر سر مشارکت مردم نیست ،گرفتار ی در حقیقت بر مشارکت امداد گران ،مهندسین ، طراحان و برنامه ریزان است و غالباً این کارشناسان  هستند که مانند یک فرد غریبه و نا آشنا به یک جامعه ،چه مصیبت زده وچه جامعه ای که طرح توسعه برای آن دارند نمی دانند که چه کار باید بکنند، مردم  ما سهم خود را به خوبی در زلزله های اخیر نشان دادند که چه بسیار افراد مستمندی بودند که از لباس عید خود واز غذاهای حقیرانه خودنیز گذشتند و دیگر هموطنان خود را بر خود ترجیح دادند، بنا براین باید ازمشکلات و مسائل مشارکت امداد گران ،مشارکت دولت ، مشارکت ستاد های معین وامثالهم سخن گفت . این نقد کوچکی بود که در این زمینه گروه تحقیقاتی ما داشت .

نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

مثلا در زمان جنگ که جمعی از ثرومتندان برای باز سازی روستاها آمده اند دیگر نمی توانیم بگوییم چرا با این طرح و نقشه می سازید؟ چون به محض گفتن آن ممکن است همه چیز تمام شود و آن فرد نیز بگوید : اگر نمی خواهی خداحافظ واین افراد که ذخیره آخرت برای خود جمع می کنند اگر بدانند که با زلزله ی بعدی به سر کسانی که در آن پناهگاه و به اصطلاح خانه زندگی می کنند چه می آید حال به نظر  شما ثواب این کار بیشتر است یا خرابی این کار ؟

به طور کل در کشور ما هنوز نهاد و ارگان خاصی برای فاجعه های پس از زلزله درکار نیست ماهم چیزی نمی گوییم !در هر صورت ما به این امید هستیم که ایران اسلامی ماهم در مراکز ملی ومردم وهم در مراکز بین المللی آن قدر نفوذ پیدا کند تاروزی اگر خرابی ای هم یک زلزله داشت به راحتی وبه بهترین شکل بر طرف شود ومردم به زندگی عادی خود باز گردند .

شیوه های آموزش همگانی برای مقابله با خطرات زلزله :

از میان حوادث وپدیده های طبیعی ، زلزله و آتشفشان بیشتر ازسایر پدیده ها افراد  وزندگی آن ها را تحت تأثیر قرار داده وموجب وارد  شدن خسارت های جانی ومالی می گردد. .حوادث دیگر از جمله سیل وطوفان اولاً درمقایسه نسبی دارای قدرت تخریبی کمتر نسبت به زلزله و آتشفشان هستند .

ثانیاً تا اندازه ای قابل پیش بینی هستند که تقریبا از اوایل پیدایش کره زمین با حداقل از زمان شروع اشتقاق قاره ها وکم و بیش در نقاط مختلف دنیا به وقوع پیوسته است و بشر از همان بدو خلقت و شروع زندگی  در کره خاکی با این پدیده آشنا شده است . انسان های اولیه و مردم زمان های بسیار قدیم هیچ گونه اطلاعات علمی در مورد نحوه ایجاد زلزله وآتشفشان نداشتند  به همین جهت برای توجیح علت ووقوع آنها به افسانه سازی وخرافات متوسل می شدند و به عنوان مثال در چین باستان عقیده داشتند که کره زمین بر سر یک قورباغه عظیم الجثه قرار گرفته و  وقوع هر زلزله ناشی ازحرکات قورباغه است . با پیشرفت زمینه ی  علمی در میان مردم دنیا و بانزدیکی کتاب های آسمانی…نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

این روش ها عبار تند از :

• روش پیش بینی زلزله
• روش تحکیم ساختمان ها ی قدیمی موجود وایجاد ساختمان های مقاوم وضدزلزله جدید .
• روش آمادگی دولت برای انجام اقدامات لازم در زمان های قبل، به هنگام و بعد از زلزله
• روش آموزش همگانی مردم .

نقش آموزش درکاهش صدمات اجتماعی از زلزله :

در دنیای امروز اطلاع رسانی و آموزش بهنگام بیش از هر چیز دیگر ی مورد توجه قرار دارد .در تمام زمینه های اقتصادی- اجتماعی – و سیاسی نقش اطلاع رسانی و آموزش درست و بهنگام تعیین کننده است .

شاید بتوان گفت یکی از تفاوتهای چشم گیر بین کشورهای پیشرفته صنعتی  با کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه نحوه و میزان اطلاع رسانی و آموزش بهنگام است تا آنجا که اطلاع رسانی  و آموزش بهنگام در دنیای امروز بیش از ابزارهای جنگی کارایی دارد .

به عنوان مثال هنگامی که وارد فرودگاهها ومرزهای کشورهای پیشرفته می شوید آنچه بیش از هر چیز توجه شما را به خود جلب می کند تیم های اطلاع رسانی کامپیوتری و نحوه بکار گیری آنها است .

وقتی پیشرفت تکنولوژی امروز به ما این اجازه را می دهد که با نشستن در برابر یک صفحه تلویزیونی محتوای داخل فروشگاهها یا چمدان مسافری را کنترل کنیم ،هنگامی که تلویزیونهای مخفی در فروشگاهها وبانکها هر حرکت وعکس العمل کوچک یک مشتری را کنترل می کنند. یابافشار دادن یک دکمه کامپیوتری می توان اطلاعات بسیار دقیق وجزئی مثلا از ساختار اقتصادی واجتماعی – و فرهنگی و دو فلان کشور صنعتی در اختیار داشت  – چرا ما نبایداز حداقل امکانات اطلاع رسانی و آموزش به هنگام محروم باشیم و دوباره که حادثه ای رخ می دهد وفریادمان بلند… نمایش ادامه مطلب با خرید و دانلود

اطلاعاتی مختصر در مورد واژگان زلزله ای :

• بزرگای زمین لرزه : نمایانگر مقدار انرژی است که دراثر آن لرزه رها شده است .
• پس لرزه : لرزه های ثانویه هستند که به دنبال زمین لرزه های اولیه وبه طور معمول از شدت کمتری نسبت به زمین لر زه ی اولیه برخوردارند .
• مرکزیت « رومرکز»  : نقطه ای بر سطح زمین است که به طور دائم در بالای کانون زمین لرزه قرار دارد و نقطه ای از منشا است که نخستین جنبش در آن روی می دهد.
• ژرفای کانونی : فاصله ای قائم میان کانون یک زمین لرزه یا پس لرزه بر سطح زمین است .
• شدت زلزله :زمین لرزه با نمادی عددی تعریف می شود که اثرات یک زمین لرزه  در یک نقطه ی مشخص بر انسان ، ساخته های انسان ،وخود زمین را نمایان می کند:
• مرکالی : مقیاسی برای نشان دادن شدت زمین لرزه است که در جات آن با اعداد رومی  از I تا XII نشان داده می شود.
• کانون زلز له : زمین لرزه در کانون زمین است که خاستگاه زمین لرزه رامشخص می کند .
• منطقه ی کلان لرزه ای :یک زمین لرزه در منطقه ای دارای شدت بسیاری است که معمولا در درون خم هم لرز مربوط به شدت قرار می گیرد.
• هم لرزه ها : خطوطی هستند که مرز میان هر دو نقطه را که در درجه شدت به دنبال هم قرار دارند مشخص می کند .
• تسونامی : امواج بزرگ آب است که دراثر زمین لرزه ها به علت دگر ریختگی یا کج شدگی ناگهانی در پوسته زمین در آب ،لغزه های بزرگ زیر آبی و یازمین لغزش از خشکی به درون آب های ژرف ،پدید می آید .

منابع و ماخذ

۱-نام کتاب : تاریخ زمین لرزه های ایران                    ترجمه : ابوالحسن زاده

نوشته : ن . ن – امیر

۲- نام کتاب : زمین شناسی برای جغرافیا             نویسنده : دکتر خدیجه اسدیان

۳- نام کتاب : باز هم بیشتر به من بگو چرا ؟        نوشته ی آرکوی لئوکرم

۴-نام کتاب : طرح سازه های مقاوم در برابر زلزله  مترجم : احد نبیی مولف:پولیاکن

۵-نام کتاب : آموزش همگانی برای مقابله با خطرات زلزله  مولف : بخش آموزش همگانی

۶- نام کتاب : لرزه نگاری آسان                      ترجمه ی : محمد مختاری

۷-بررسی خواص دینامیکی زلزله های ایران         نویسنده : مهندس زهرا نوری

مطالعه بیشتر