سنگ

سنگ از نظر زمین‌شناسان به ماده‌ی سازنده‌ی پوسته‌ و بخش جامد سست‌کره‌ی زمین گفته می‌شود. سنگ‌ها از یک یا چند کانی درست شده‌اند و از نظر چگونگی پدید آمدن در سه گروه سنگ‌های آذرین، سنگ‌های رسوبی و سنگ‌های دگرگونی جای می‌گیرند. سنگ‌های آذرین از سرد شدن گدازه‌ی آتش‌فشان‌ها به وجود می‌آیند. سنگ‌های رسوبی پیامد فرسایش سنگ‌ها و انباشته شدن رسوب‌ها در دریاها هستند. هنگامی که سنگی در فشار و گرمای زیاد قرار گیرد، سنگ دگرگونی پدید می‌آید.

تحقیق دانشجویی سنگ و انواع کانی های آن: سنگ های آذرین،سنگ های رسوبی،سنگ های دگرگونی و …

سنگ: تعریف، انواع، ساختار و چرخه تحول

این مقاله به بررسی جامع سنگ از منظر زمین‌شناسی می‌پردازد. در این متن، سنگ به عنوان ماده سازنده پوسته و بخش جامد سست‌کره زمین معرفی شده و انواع اصلی آن شامل سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی تشریح می‌گردد. هر بخش به چگونگی پیدایش، کانی‌های سازنده و بافت‌های مشخص آن نوع سنگ اختصاص یافته است.

همچنین، مقاله به ساختار لایه‌ای کره زمین از هسته تا پوسته اشاره کرده و کانی‌ها را به عنوان اجزای سازنده سنگ‌ها تعریف می‌کند. بخش‌های اصلی شامل:

• سنگ‌ها و کانی‌ها: تعریف و معرفی کانی‌های رایج در انواع سنگ‌ها.
• سنگ‌های آذرین: فرآیند تشکیل از ماگما و گدازه، طبقه‌بندی بر اساس درصد سیلیس (گرانیتی، بازالتی، آندزیتی) و انواع بافت‌ها (نهان‌بلورین، آشکاربلورین، پگماتیتی، پرفیری، سوراخ‌دار، شیشه‌ای، آذرآواری، آگلومرا). همچنین خانواده‌های سنگ‌های آذرین (گرانیت-ریولیت، گرانودیوریت-داسیت، دیوریت-آندزیت، گابرو-بازالت، پریدوتیت) با ذکر جزئیات و مثال‌هایی مانند گرانیت، ابسیدین و سنگ‌پا معرفی شده‌اند.
• سنگ‌های رسوبی: چگونگی پیدایش از فرسایش و انباشته شدن رسوبات، اهمیت آن‌ها در بازسازی تاریخ زمین، انواع رسوب‌گذاری (آواری، شیمیایی و زیست‌شیمیایی، آذرآواری، فرازمینی) و محیط‌های رسوبی (مخروط افکنه، دشت سیلابی، دلتا، تلماسه‌ ساحلی، محیط کولابی، محیط ساحلی، فلات قاره، محیط عمیق). فرآیند دیاژنز (سنگ‌زایی) و عوامل مؤثر بر آن (گرما، فشار، از دست دادن آب، سیمانی شدن، بلوری شدن دوباره، واکنش‌های زیست‌شیمیایی، زمان) نیز توضیح داده شده است. بافت‌های سنگ‌های رسوبی (آواری، بلورین، اسکلتی) و خانواده‌های آن‌ها (سنگ‌های آواری شامل کنگلومرا، برش، ماسه‌سنگ‌های کوارتزی، آرکوز، گریواک، لای‌سنگ، لس، سنگ‌های رسی، مارن، شیل؛ و سنگ‌های ناآواری شامل سنگ‌های آهکی، سنگ‌های سیلیسی، سنگ‌های اشباعی، زغال‌سنگ‌ها) به تفصیل بیان شده‌اند.
• سنگ‌های دگرگونی: فرآیند دگرگونی سنگ‌ها تحت فشار و گرمای زیاد بدون ذوب شدن، نقش سیال‌ها (آب و دی‌اکسید کربن) در دگرگونی، روش‌های پیدایش (دگرگونی مجاورتی، جنبشی، دفنی، گرمابی، برخوردی، ناحیه‌ای). بافت‌های سنگ‌های دگرگونی (متراکم، مضرسی، فولیاسیون) و خانواده‌های آن‌ها (سنگ‌های دارای جهت‌یافتگی شامل اسلیت، فیلیت، شیست، گنایس؛ و سنگ‌های بدون جهت‌یافتگی شامل مرمر، کوارتزیت، هورنفلس) تشریح شده‌اند.
• چرخه سنگ: این بخش به توضیح فرآیند تبدیل شدن انواع سنگ‌ها به یکدیگر در طول زمان می‌پردازد. این چرخه که توسط جیمز هاتن پیشنهاد شده، نشان می‌دهد که چگونه سنگ‌های آذرین به رسوبی، رسوبی به دگرگونی و دگرگونی مجدداً به آذرین تبدیل می‌شوند، و میان‌برهای این چرخه نیز توضیح داده شده است.

این مقاله، مرجع کاملی برای درک جنبه‌های مختلف سنگ‌شناسی است.

مطالعه بیشتر