آموزش ویژوال بیسیک دات نت

Visual Basic .NET

نویسندگان:

امیر احسانی

حامد بنایی

معرفی کتاب آموزش ویژوال بیسیک دات نت:

چه کسی کتاب آموزش ویژوال بیسیک دات نت را بخواند؟

از آنجا که این کتاب از مفاهیم مقدماتی برنامه نویسی آغاز می شود؛ هر کسی، حتی بدون داشتن آشنایی با زبانهای برنامه نویسی می تواند این کتاب را بخواند. عملا تنها پیش نیاز این کتاب داشتن آشنایی با ویندوز است. به هر حال، کسی که می خواهد برنامه نویسی ویندوز را یاد بگیرد باید یک کاربر خوب ویندوز باشد. در نگارش این کتاب سعی ما بر این بوده است که میانی ریاضی چندانی لازم نداشته باشد تا برای دانش آموزان دبیرستانی علاقه مند نیز مفید باشد. بنابراین پایه ریاضی بیشتر مفاهیم کتاب در حدی است که یک دانش آموز اول دبیرستان به راحتی آن را بفهمد.

چطور کتاب آموزش ویژوال بیسیک دات نت را بخوانیم؟

ما توصیه می کنیم قدم به قدم با خواندن کتاب، کدها را تایپ کنید. یادگرفتن برنامه نویسی به هوش و استعداد فوق العاده ای احتیاج ندارد. فقط باید به اندازه کافی تمرین کنید. به همین دلیل در پایان هر فصل تعدادی تمرین، کارگاه و پروژه آمده است. تمرینها از مفاهیمی هستند که در طول فصل توضیح داده شده اند و اگر نتوانستید به آنها پاسخ بدهید بهتر است مفاهیم فصل را مرور کنید. کارگاهها، از مفاهیمی هستند که در طول فصل توضیحی درباره آنها داده نشده است و برای حل آنها باید تلاش بیشتری بکنید و کمی از خلاقیت خودتان استفاده کنید و در ویژوال بیسیک و MSDN به جستجو بپردازید. اما اگر نتوانستید پاسخ را پیدا کنید، نا امید نشوید؛ برای هر کارگاه یک راهنمایی در پایان فصل آمده است و پس از آن پاسخ کارگاه نیز ذکر شده است. در نهایت اینکه، ما توصیه می کنیم قبل از اینکه از فصل system.io  (در نسخه اینترنتی صفحه ۱۳۱) جلوتر بروید، به مفاهیم پیش از آن مسلط شوید. فصلهای پایانی به نسبت سنگینتر از سایر بخشهای کتاب است.

مقدمه ای بر ویژوال بیسیک دات نت Visual Basic .NET:

برای اینکه بفهمیم چرا دات نت به نیازی اساسی برای برنامه نویسی تبدیل شده است؛ باید بدانیم قبل از دات نت برنامه نویسی چه شرایطی داشته است.

نگاهی به گذشته:

IBM PC که در سال ۱۹۸۱ معرفی شد؛ دارای یک Floppy drive ، بدون دیسک سخت و یک نمایشگر سبز فسفری با ۱۲۸ کیلوبایت رم بود. این کامپیوتر توسط مجله Time (در حالی که عکسش روی جلد مجله بود) به عنوان مرد سال معرفی شد. این کار بسیار عجیبی بود. زیرا روی جلد این مجله فقط جای عکس رهبران و انسانهای مشهور بوده است. پیشرفت کامپیوتر بقدری سریع بود که تنها ۲۰ سال بعد، کامبیوتر به چنان دستگاه قدرتمندی تبدیل شد که از اینترنت با وسایل بی سیم برای ارتباط با دیگر کامپیوتر ها استفاده می کرد.

در حال حاضر همان طور که مشاهده می کنید سیستم های کامپیوتری (از جمله خدمات اینترنتی) در تمام ابعاد زندگی انسان نفود کرده اند. حتی در ایران که جزو کشور های در حال توسعه است و سیستم مخابراتی مناسبی ندارد؛ این امر کاملا مشاهده می شود. اگرچه هنوز میزان استفاده ما و نحوه آن با کشورهای صنعتی بسیار متفاوت است. نکته جالب در مورد کامپیوتر این است که این علم در همین جا متوقف نشده است و ما تقریبا هر هفته شاهد نواوری جدیدی در زمینه سخت افزار با نرم افزار هستیم.

همپای پیشرفت سخت افزار، نرم افزارها و زبانهای برنامه نویسی هم پیشرفت کردند. بطوری که در اوایل دهه ۱۹۸۰ برنامه نویسان از زبان C برای کارهایشان استفاده می کردند. در آن زمان سیستم عامل ها Single Task بودند. یعنی هر برنامه ای که اجرا میشد تمام منابع سیستم عامل را در اختیار میگرفت و تا زمانی که کار آن برنامه تمام نشده بود، برنامه دیگری نمیتوانست اجرا شود. سیستم عامل MS-DOS (که یک سیستم عامل Single Task بود) در این زمان ارائه شد. MSD0S به دلیل استفاده از assembler سیستم عامل بر سرعت و کم حجمی بود. API های DOS تنها مجموعه ای از وقفه ها بودند.

در اوایل دهه ۸۰ پایه های API های ویندوز با استفاده از زبان C نوشته شد. این API ها مخفیانه طراحی می شدند تا کسی از نحوه کار آنها با خبر شود. در آن API ها صدها تابع با نام های طولانی و بعضا” مرموز وجود داشت. انتقال به ویندوز برنامه نویسی را دچار تحول اساسی کرد. برنامه نویس ها می بایست برای برنامه های خود طراحی گرافیکی نیز انجام داده و از خواص multi tasking نیز استفاده می کردند.

سیستم عاملهای multi task بر خلاف single taskها این قابلیت را دارد که چندین برنامه را بطور هم زمان اجرا کند. در آن زمان خیلی از برنامه نویسان در برابر استفاده از ویندوز ایستادگی کردند و می گفتند برنامه نویسی در ویندوز کند ، زمان گیر و پیچیده است. شاید وقتی قسمت های بعدی این کتاب را ببینید بگویید برنامه نویسی در ویندوز بسیار کار ساده ای است، اما در آن زمان ابزارهای فعلی وجود نداشت. برای یک برنامه ساده ای که قرار بود در ویندوز اجرا شود و محیط گرافیکی داشته باشد، باید هزاران خط کد نوشته میشد.

البته هم اکنون نیز بعضی از برنامه ها برای کنترل دقیق تر از ابزارهای low level تری استفاده می کنند. به دلیل این تغییرات و راحتی در استفاده ، ویندوز در بسیاری از کامپیوتر های رومیزی به کار گرفته شد. در سال ۱۹۹۱ اولین نسخه ویژوال بیسیک ارائه شد. زبانی ساده ولی کارا برای کسانی که خود را درگیر پیچیدگی های برنامه نویسی C نمی کردند . ویژوال بیسیک تاریخ جالبی دارد . زبانی که به آرامی رشد کرد و اکنون به یکی از متداول ترین زبانهای دنیا تبدیل شده است . ویژوال بیسیک ۳ به ما امکان استفاده از بانک های اطلاعاتی را می داد .

ویژوال بیسیک ۴ امکان کامپایل کردن برنامه برای سیستم عاملهای ۱۶ بیتی و ۳۲ بیتی را فراهم کرد ، همچنین در این نسخه امکان نوشتن COM یا DLL ایجاد شده بود . در نسخه ۵ امکان ساختن ActiveX Control ها محیا شد و در آخر، در نسخه ۶ کل برنامه از ابتدا نوشته شد. کامپایلر که از نسخه ۵ از حالت مفسری درآمده بود سرعت بیشتری به برنامه ها داد . همچنین امکان ساختن control ها برای وب و interface و inheritance نیز اضافه شد.

دنیای کامپیوتر بار دیگر نیز متحول شد و این بار اینترنت، محور اصلی تغییرات است. نیاز ما به اینترنت حتی با سال گذشته قابل مقایسه نیست. امروزه اکثر برنامه ها از اینترنت استفاده می کنند حتی در استراتزی جدید بعضی شرکت های بزرگ تغییر ایجاد شده و دیگر برنامه ها برای نصب بر روی سی دی ارائه نمی شود و همه چیز Web based خواهد بود .

دانلود رایگان کتاب های برنامه نویسی

دنیای NET.

تمام این تغییرات دست به دست هم دادند تا نیازهایی را به وجود آورند که در نهایت، منتهی به ایجاد دات نت شد. در دات نت کاربران می توانند اطلاعاتشان را در محیط ، زمان، مکان یا هر دستگاهی بازیابی کنند . چند سال پیش استفاده از تلفن همراه برای بازیابی اطلاعات کار بسیار دشواری بود در حالی که هم اکنون با استفاده از تکنولوژی دات نت می توانید برای گوشی تلفن همراه خود برنامه بنویسید . حتی مایکروسافت تلاش میکند پای دات نت را به دستگاه های خود پرداز (ATM) نیز باز کند .

در حال حاضر پروژه هایی در دست اجراست که برنامه هایی که با دات نت نوشته می شود را بتواند بر روی سیستم عامل های دیگر اجرا کند. برا اینکه کمی بیشتر با مزایای دات نت آشنا شویم مثالی از یکی از کاربردی ترین امکانات دات نت را ذکر می کنم. فرض کنید برنامه تجاری داریم و شرکتی از آن استفاده می کند که دارای چندین دفتر در سراسر کشور است. پس از مدتی مدیر تصمیم می گیرد حقوق گروه خاصی از کارمندان را ۰.۵ درصد افزایش دهد .در مدل قدیمی اعمال چنین تغییری می توانست مشکلاتی به بار آورد ، اگر برنامه از DCOM استفاده می کرد مشکل اول پیاده سازی خود DCOM بر روی اینترنت و بستر مخابراتی ایران بود و مشکل دوم بروز رسانی آن.

در ویندوز همان طور که می دانید DLL ها نصب و در registry کدی برای آنها نوشته می شود . هر DLL یا COM شماره ای مانند ۱.۱.۲.۰۰۲ برای مشخص کردن نسخه آن است. اگر نسخه جدید DLL ما که حاوی اطلاعات حقوق است را بدون در نظر گرفتن این نکته نصب می کردیم امکان داشت نسخه قبلی و جدید با هم تداخل پیدا کنند و برنامه دیگر کار نکند. در دات نت با استفاده از تکنولوژی به نام وب سرویس این کار به راحتی انجام می شود . کافی است اطلاعات جدید برای استفاده روی سرور قرار گیرد برنامه های دفترهای سراسر کشور یا online از وب سرویس استفاده می کنند یا اطلاعات جدید را از آن گرفته و بصورت Offline آنها را به کار می گیرند .

مشکلی که در بالا برای DLL ها به آن اشاره شد DLL Hell نام دارد ، این مشکل در دات نت رفع گردیده است . DLL هایی که در دات نت ساخته می شوند احتیاج به نصب شدن ندارند. کافی است فقط آن را کپی کنیم ، برنامه ما هر مقدار هم بزرگ و پیچیده باشد احتیاج به نصب ندارد . کافی است با دستور XCopy آن را کبی کنیم؛ هر چند توصیه می شود برای کاربر نهایی(end user) با استفاده از installer یک نسخه آماده نصب بسازیم زیرا برنامه installer میتواند علاوه بر کپی کردن فایلهای برنامه ما، روی دسکتاپ Icon ایجاد کند و برنامه را به Programs در منوی start اضافه کند.

قبل از دات نت اگر ما برنامه ای را uninstall می کردیم امکان داشت DLL هایی را که مربوط به دیگر برنامه ها بود را هم حذف کند و این باعث می شد برنامه های دیگر هم از کار بیافتد. ولی در دات نت هر برنامه می تواند کمی مخصوص خود را داشته باشد و در هنگام uninstall شدن فقط فایلهای مربوط به همان برنامه حذف شود .

ادامه با دانلود

مطالعه بیشتر