مجموعه داستان کوتاه (زیر دندان سگ) از بهمن فرسی یکی از برترین و درخشان‌ترین مجموعه داستان‌های زبان و ادب فارسی است.

معرفی و دانلود مجموعه داستان کوتاه فارسی ” زیر دندان سگ ” از بهمن فرسی

نویسنده:

بهمن فرسی

معرفی و دانلود رایگان مجموعه داستان کوتاه “زیر دندان سگ” از بهمن فرسی

مجموعه داستان کوتاه “زیر دندان سگ”، اثری از بهمن فرسی، نویسنده نام‌آشنای ایرانی است که در سال ۱۳۴۳ توسط چاپ بهمن منتشر شد. این مجموعه شامل یازده داستان کوتاه است و به عنوان یکی از “برترین و درخشان‌ترین مجموعه‌ داستان‌های زبان و ادب فارسی” شناخته می‌شود. فرسی در این اثر با نگاهی متفاوت و ساختاری پیچیده، به مسائل اجتماعی و روانشناختی می‌پردازد. اگر به دنبال دانلود رایگان کتاب غروب خوشخوانان از علیرضا عطاران (علی آرام) هستید، این معرفی جامع را از دست ندهید.

“زیر دندان سگ”: نقدی تلخ بر جامعه با زبانی مدرن

“زیر دندان سگ” مجموعه‌ای از داستان‌هاست که مضامین آن‌ها اغلب بر پایه‌ی اتفاقات ساده‌ی روزمره شکل گرفته‌اند، اما فرسی با چیره‌دستی، از همین وقایع عادی، عمق و ابعاد پنهان جامعه و انسان را بیرون می‌کشد.

لیست داستان‌های مجموعه:

• سوزن
• سایه‌ی زنده
• بند
• استخوان سوخته‌ها
• پا
• سنگ رنگی
• آیین عزب
• مردم چی‌ها
• مهمان
• در سوگ بستری که برچیده شد
• و یک داستان دیگر که در توضیحات اصلی نامش ذکر نشده اما با توجه به تعداد (یازده داستان) موجود است.

تحلیل و درون‌مایه

بهمن فرسی در این مجموعه، به سراغ مسائل ساده‌ای می‌رود که شاید بارها در موردشان صحبت شده باشد، مانند فساد مالی در رده‌های بالا و آموزش آن به پایین‌دستی‌ها. اما آنچه کار فرسی را متمایز می‌کند، نحوه‌ی روایت و زبان اوست. او با لحنی بی‌تفاوت و حتی گستاخانه، چنان این وقایع را برجسته می‌کند که خواننده حس می‌کند برای اولین بار با چنین تصویری مواجه شده است. این رویکرد شبیه کاری است که یک محقق علوم آزمایشگاهی انجام می‌دهد: برشی ریز از یک بافت سرطانی را زیر میکروسکوپی با قدرت بزرگ‌نمایی زیاد قرار می‌دهد تا از رشد ناموزون اجتماع پرده بردارد.

فرسی برای بیان “گند و کثافات محیطش” سراغ فجایع بزرگ انسانی نمی‌رود. بلکه “چیز آزاردهنده، بیماری، فقر و همه‌ی دردها و زخم‌ها در خود آدم‌هاست و آن‌ها این همه را با خود این طرف و آن‌طرف می‌برند.” در داستان‌هایی که راوی اول شخص است، ما با ذهنیات راوی مواجه می‌شویم؛ افکاری که انعکاس همان رفتارهای اجتماعی دیگر شخصیت‌هاست و با زبانی معترض و کینه‌جو بیان می‌شود.

ویژگی‌های برجسته‌ی “زیر دندان سگ”:

• زبان عامیانه و مدرن: زبان در آثار فرسی نقشی برجسته دارد. او با قرار دادن زبان عامیانه در کنار شیوه‌ی مدرن روایت، فضایی منحصر به فرد ایجاد می‌کند. بیان دشواری‌ها، تلخی‌ها و تنهایی‌های انسان‌های معمولی (افسر وظیفه، کارگر بیکار یا مردی نشسته در اتاقش که نقاشی برادر کوچک‌ترش را تماشا می‌کند) با چنین لحنی، کاری دشوار است. فرسی در این قالب از شعارزدگی پرهیز می‌کند و آدم‌ها را به دو گروه “پول‌دار بد و بی‌‌پول خوب” تقسیم نمی‌کند، بلکه لحنی بی‌طرف و گزارشی دارد.
• گریز و بی‌تفاوتی: آدم‌های فرسی پیوسته در حال فرارند. این گریز نوعی اعتراض، بی‌اعتنایی یا شانه بالا انداختن است. فرار از واقعیت جاری و پناه بردن به دنیایی خیالی، جایی که همه چیزش غیر از آن‌چه هست.
• ناباوری و خودفریبی: شخصیت‌های فرسی ناباورند و این ناباوری حالتی از امید را در آن‌ها ایجاد می‌کند. اما این امیدواری نه به خاطر آرزوی فردایی بهتر، که در واقع نوعی خودفریبی و در نظر نگرفتن آن‌چه در حال وقوع است.
  • در داستان “سوزن”، افسر وظیفه بی‌خبر است و حتی وقتی به فساد فرمانده‌اش واقف می‌شود، انگار باور ندارد یا می‌خواهد خودش را به بی‌خبری بزند تا شریک جرم نباشد.
  • در “سایه‌ی زنده”، دزدی که به کاهدان زده، باور ندارد که به پست کسی خورده که از خودش هم بی‌چیزتر است و با شنیدن صدایی می‌گریزد.
  • در “استخوان سوخته‌ها”، پدر مدام بشارت فردایی آسوده را به پسرش می‌دهد، اما پسر که “آیینه‌ی تمام نمای پدر” است، در سکوت دندان قروچه می‌رود و چنین فردایی را باور ندارد.
  • داستان “پات” نیز ماجرای آدمی است که می‌خواهد در لاک تنهایی خودش باشد و با گریز به زیر ملافه و به خواب زدن، از واقعیت فرار می‌کند.
• پیچیدگی در محتوا و فرم: برخلاف نمایشنامه‌های بهمن فرسی که فرمی سرراست‌تر دارند، داستان‌های این مجموعه هم در محتوا و هم در فرم پیچیدگی دارند. فضاها مه‌آلود و سنگین هستند و مفاهیم جا برای تفسیر و تحلیل زیادی دارند. جریان سیال ذهن، عوض شدن راوی‌ها و تغییر بستر داستان باعث می‌شود که خواندن داستان‌ها جذاب باشد، اما جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از آن‌ها سخت شود. پایان‌بندی برخی داستان‌ها مانند “مردم‌چی‌ها” و “آیین عزب” نیز ممکن است برای برخی خوانندگان گنگ و ناخوشایند باشد.

جملاتی از متن کتاب “زیر دندان سگ”:

• “دور از جانت این دفعه بدجوری زمین خورده‌ام. چرخ‌های فکرم اوراق شده و از گردش مانده است. یعنی اگر بیایی تو و بپرسی: “چطوری” در جواب سکوت خواهم کرد. زیرا دیگر ممکن نیست بگویم:”ایه می‌چرخیم”. اصل و فرع حالم مثل همیشه زار است. حوصله‌ی دیدن کسی را ندارم…”
• “از این خور و خور و ویژ و ویژ، صدای پا، صدای بوق و بی‌شمار صداهای کوتاه و بلند خیابان کلافه شده‌ام. آرزو دارم سقف، دست‌کم سقف بی‌تاب بشود، فرو بریزد و کار را یکسره کند.”
• “اوه… من همیشه مهمان بوده‌ام! مهمان همه‌چیز، حتی عشق! یعنی اگر عشقی هم داشته‌ام، فقط می‌توانسته‌ام، مانند یک مهمان، شرم بخرج بدهم و گاهی دزدکی ناخنکش بزنم. اینست که حالا فقط می‌توانم نفرت داشته باشم. بهترین و بزرگترین عشق من مثل آن شیرینی بزرگی بوده که وسط یک میز مجلس میهمانی می‌گذارند و قبل از اینکه کارد یک آدم بزرگ به آن بخورد، هر بی‌سر و پایی نمی‌تواند کاردش را به آن نزدیک کند، و… همیشه دلم می‌خواسته که پوزه‌ی تمام آن آدم‌های بزرگ را زیر لگد کنم و شیرینی دلخواهم را کامل و سالم از میدان به در ببرم. وگرنه… از همه شیرینی‌ها یک قاچ، به من هم مثل آن‌های دیگر رسیده…”
• “هما، هما، چرا باید تو برهنه بمانی؟ چرا آدم این همه می گردد و یک چیز کوچک و کم ارزش برای دوختن پیدا نمی کند: یک تکه نخ! یک دانه سوزن! اما افزارها برای بریدن و دریدن همینطور سر راه ریخته. چرا ما آدم ها ناگهان متوجه می شویم پستان زن دلخوهمان جلو چشم همه است و هر شیرخواره ای را به هوس می آورد؟…چرا ماها در سالن یک سینما، در یک محفل. در یک جمع ناگهان عریان می شویم، ناگهان عریان می مانیم؟ هما چرا؟ چرا؟”
• “پات هرگز پایان بازی نیست. برد یا باختی را مسلّم نمی‌کند. گواه عقیم بودن تلاش است. پات یعنی بی آن که تهدیدمان کرده باشند، نتوانیم بجنبیم. پات یعنی دست و پای بسته و دهان باز بدون فریاد. یعنی شکلک آزادی و پیروزی. یعنی سقوط در چاه مستراح با روی گشاده و سینهء سپر شده. من شرمنده‌ام که شاهد این سرگذشت هستم.”
• “نخست رقتی در سیاهی پدید آمد و سپس دامن پر باد زن با متن نیلی و حاشیه‌ی ارغوانی چون نیلوفری در مدخل ایوان شکفت. سینه‌اش آزمند و بی‌تاب هوا را می‌بلعید و رها می‌کرد و ساق‌های برهنه‌اش چون دو پرچم عاج که با مهتاب شستشو یافته باشد از چتر نیلی دامنش سر افراشته بود. مرد اندیشید: در ایوان من نیلوفری واژگونه روییده است، نیلوفری که بی‌دار مانده و این، که در من یا دیگری بیاویزد خوی اوست. و آنگاه چون نیلوفری در مرد گرایید.”
• “هر آدم کوچکی فرد بزرگیست، حیف که زندگی نمی‌گذارد.”

چرا “زیر دندان سگ” را بخوانیم؟

“زیر دندان سگ” برای کسانی که به دنبال داستان‌هایی با عمق روانشناختی و اجتماعی، نگاهی انتقادی به جامعه و فرم‌های روایی نوآورانه هستند، اثری جذاب و چالش‌برانگیز خواهد بود. بهمن فرسی با قلمی قدرتمند و زبانی خاص، تصویری واقعی و بی‌پرده از انسان و جامعه‌ی خود ارائه می‌دهد که می‌تواند خواننده را به تأمل وادارد. با دانلود رایگان کتاب “زیر دندان سگ” از بهمن فرسی، به دنیای داستان‌های کوتاه درخشان و تأثیرگذار این نویسنده وارد شوید.

مطالعه بیشتر