آئین کار عملیات شستشو و ضدعفونی مربوط به تجهیزات تهیه بستنی که بوسیله کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و در یکصدوسی‏ونهمین کمیته ملی آئین کار کشاورزی و غذائی موره ۱۳۷۳/۷/۲ مورد تائید قرار گرفته , اینک باستناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاحی قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن‏ماه ۱۳۷۱ بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد .

شستشو و ضدعفونی دستگاههای تهیه بستنی

آئین کار شستشو و ضدعفونی دستگاههای تهیه بستنی:ضدعفونی تجهیزات،دستگاههای تهیه بستنی،تولید بستنی های نیمه جامد،تولید بستنی یخی،منجمدکننده ها،پاستوریزاسیون و …

خلاصه فایل:

راهنمای جامع پاک‌سازی و ضدعفونی دستگاه‌های بستنی‌سازی

این آیین‌کار، راهنمایی برای شستشو و ضدعفونی دستگاه‌ها و تجهیزات مربوط به تهیه بستنی است. موفقیت در این فرآیند، مستلزم تکرار منظم، استفاده از پاک‌کننده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌های مناسب، و نظارت دقیق بر اجرای صحیح مراحل است. این استاندارد برای انواع دستگاه‌های بستنی‌ساز، از جمله دستگاه‌های بستنی نرم و کارخانجات بستنی‌سازی با ظرفیت‌های مختلف، قابل اجرا است.

شستشو و ضدعفونی دستگاه‌های بستنی نرم

دستگاه‌های بستنی نرم که در محل فروش، بستنی را به صورت نیمه‌جامد تهیه می‌کنند، نیاز به پاک‌سازی دقیق دارند. مراحل شستشوی این دستگاه‌ها به شرح زیر است:

• تخلیه اولیه: بستنی باقیمانده از دستگاه خارج می‌شود.
• آبکشی: دستگاه با آب گرم (۴۰-۵۰ درجه سانتی‌گراد) آبکشی می‌شود.
• شستشوی دستی: قطعات دستگاه جدا شده و با استفاده از محلول پاک‌کننده مناسب و برس، به صورت دستی شستشو داده می‌شوند.
• غوطه‌ور کردن: قطعات شسته شده در محلول پاک‌کننده یا ضدعفونی‌کننده غوطه‌ور می‌شوند.
• مونتاژ مجدد: پس از آبکشی نهایی با آب تمیز، قطعات با دقت مجدداً نصب می‌شوند. باید مراقب بود تا در حین نصب، آلودگی مجدد صورت نگیرد.
• ضدعفونی نهایی: اگر از محلول مشترک شستشو/ضدعفونی استفاده نشده باشد، قیف (Hopper) دستگاه با محلول ضدعفونی‌کننده پر شده و دستگاه برای چند دقیقه روشن می‌شود تا تمام سطوح در تماس با محلول قرار گیرند. سپس محلول تخلیه و با آب سرد آبکشی می‌شود. این مرحله باید بلافاصله قبل از استفاده مجدد از دستگاه انجام شود.

روش‌های پاک‌سازی در کارخانجات بستنی‌سازی

کارخانه‌های با ظرفیت کم و متوسط

وسایل مخلوط‌کننده و پاستوریزه‌کننده‌های دوجداره:

• آبکشی با آب گرم (۴۰-۵۰ درجه سانتی‌گراد).
• شستشوی کامل تمام سطوح با محلول پاک‌کننده دستی در همان دما، با تأکید بر شیرآلات و واشرها.
• آبکشی کامل.
• ضدعفونی از طریق گردش آب گرم (حداقل ۸۰ درجه سانتی‌گراد برای ۲۰ دقیقه) یا استفاده از محلول ضدعفونی‌کننده مناسب.

همگن‌کننده‌ها (Homogenizers):

• شستشو می‌تواند در محل یا با جدا کردن قطعات انجام شود. در صورت شستشوی دستی، مراحل شستشوی دستگاه بستنی نرم دنبال می‌شود.

خنک‌کننده‌ها (Coolers):

• خنک‌کننده‌های سطحی: آبکشی اولیه، شستشوی دستی سطوح با محلول مناسب، آبکشی نهایی و مونتاژ مجدد.
• خنک‌کننده‌های صفحه‌ای: شستشو و ضدعفونی بر اساس آیین‌کار مربوطه انجام می‌شود.

منجمدکننده‌ها (Freezers):

• منجمدکننده‌های دوجداره افقی: تخلیه بستنی باقیمانده، آبکشی با آب سرد، جدا کردن قطعات و شستشوی دستی آنها با محلول پاک‌کننده، شستشوی بدنه دستگاه، مونتاژ مجدد و ضدعفونی نهایی.
• منجمدکننده‌های دوجداره عمودی: مراحل شستشو مشابه نوع افقی است و شامل تخلیه، جدا کردن مخزن، شستشوی دستی قطعات و بدنه دستگاه، و در نهایت ضدعفونی با محلول مناسب است.

کارخانه‌های با ظرفیت بالا

شستشو و ضدعفونی در کارخانه‌های بزرگ معمولاً به صورت شستشو در محل (CIP) انجام می‌شود. این فرآیندها به صورت خودکار و با گردش محلول‌های پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده انجام می‌گیرند. نکات کلیدی برای پاک‌سازی تجهیزات اصلی شامل موارد زیر است:

• تانک‌های نگهداری مواد اولیه: تانک‌ها باید در فواصل زمانی مشخص (برای شیر حداقل یک بار در ۲۴ ساعت) شسته شوند. در مورد شربت شکر و گلوکز، هر ۱۴ روز یا با خالی شدن تانک شستشو صورت می‌گیرد. خشک کردن کامل تانک‌ها پس از شستشو، به ویژه برای چربی‌ها و شکلات، ضروری است.
• مبدل‌های حرارتی، پمپ‌ها و خطوط لوله: شستشو و ضدعفونی این تجهیزات نیز بر اساس آیین‌کار مربوطه انجام می‌شود.

مطالعه بیشتر